НУҚТАИ ПАНҶУМ
Рўзаи моҳи шарифи Рамазон, ки назар ба таҳзиби ахлоқи нафс ва ўро маҷбур месозад, ки аз саркашӣ даст кашад, яке аз ҳикматҳои бешумори рўза инаст ки:
Нафси инсонӣ аз рўи ғафлат худро фаромўш мекунад, аҷзи беканор, фақирии бепоён ва камбудиҳои бузурги дар ў ҷойдоштаро намебинад ва дидан ҳам намехоҳад. Вай дар бораи он ки ў чи гуна заъиф, мубталои марг аст ва нишоне барои бадбахтиҳо мебошад, дар бораи он ки танҳо аз гўшту устухонҳои тезвайроншавандаю шикананда иборат аст, андеша намекунад. Мисли он ки вуҷуди аз пулод доштабошад, худро лоямутона ва абадӣ тахаюл намуда, ба дунё худро андохта, гўё ки ҳастии устувор дошта бошад ва бо як ҳирс ва тамаъи шадид, ҳамчунон бо муҳаббат ва алоқаи баланд ба дунё, саъю кўшиш менамояд. Бо ҳар гуна чизҳои лаззатдиҳанда ва манфиатовар баста мешавад. Холиқи худро, ки бо камоли шафқат ўро тарбия кардааст, фаромўш мекунад. Ҳам, натиҷаи ин ҳаёт ва ҳаёти ухравиро фикр накарда, ба ахлоқҳои бадсифат гирифтор мешавад.
Ҳамин тавр, рўза дар моҳи шарифи Рамазон ҳатто ба ғофилону мутамарридон, эҳсос намудани заифӣ ва оҷизӣ ва фақирии худашонро мефаҳмонад. Ба воситаи гуруснагӣ дар бораи меъдаи худ фикр мекунад, талаботҳои ўро мефаҳмад ва дарк мекунад, ки то чӣ андоза вуҷуди заифи ў номустаҳкам мебошад, сарфаҳм меравад, ки то чӣ дараҷа ў ба марҳамату шафқат мўҳтоҷ аст. Инсон, мағрурии фиръавнонаи нафсро яксў гузошта, дар оҷизӣ ва фақирии комил хоҳиши муроҷиат намудан ба даргоҳи Илоҳиро эҳсос менамояд ва бо дасти маънавии шукргузорона, ба задани дари раҳмат омода мешавад. Албатта агар гумроҳӣ қалби ўро сиёҳ накарда бошад…
(Аз куллиёти Рисолаи Нур)
Саъид Нурсӣ